Co to jest łuszczyca krostkowa? Objawy, przyczyny i leczenie trudnej postaci łuszczycy

Co to jest łuszczyca krostkowa?

Łuszczyca krostkowa (łac. psoriasis pustulosa) to jedna z najcięższych i najbardziej nietypowych form łuszczycy. Zamiast klasycznych, łuszczących się zmian skórnych, pojawiają się na niej liczne krosty – drobne, wypełnione ropną treścią pęcherzyki. Co ważne – nie są one wynikiem infekcji bakteryjnej i nie zawierają drobnoustrojów, są jałowe. Choroba może przebiegać w sposób uogólniony (obejmując całe ciało) lub ograniczać się do konkretnych miejsc, najczęściej dłoni i stóp (tzw. łuszczyca krostkowa dłoni i stóp).

Łuszczyca krostkowa jest schorzeniem zapalnym o podłożu autoimmunologicznym – układ odpornościowy „atakując” własne tkanki, powoduje nieprawidłowe rogowacenie naskórka i stan zapalny skóry. Objawy tej postaci łuszczycy mogą pojawić się nagle i mieć bardzo burzliwy przebieg, zwłaszcza jeśli choroba nie zostanie odpowiednio szybko zdiagnozowana i leczona.

Choć występuje rzadko, to wymaga pilnej interwencji dermatologa – nieleczona może prowadzić do odwodnienia, gorączki, a nawet zagrożenia życia, szczególnie w przypadku postaci uogólnionej.

Objawy łuszczycy krostkowej – jak ją rozpoznać?

Objawy łuszczycy krostkowej są bardzo charakterystyczne i znacznie różnią się od typowej łuszczycy plackowatej. Zamiast suchych, srebrzystych łusek, pojawiają się krosty – drobne, żółtawe pęcherzyki wypełnione jałową treścią ropną, otoczone zaczerwienioną, zaognioną skórą.

W zależności od typu schorzenia wyróżnia się dwa główne warianty.

Łuszczyca krostkowa uogólniona (von Zumbusch): objawy pojawiają się nagle i obejmują dużą powierzchnię ciała. Chorzy mogą odczuwać:

• wysoką gorączkę,
• dreszcze,
• ogólne osłabienie,
• piekący ból skóry.

Krosty mogą zlewać się ze sobą, tworząc rozległe obszary zapalne, a skóra łuszczy się intensywnie.

Łuszczyca krostkowa dłoni i stóp (PPP – palmoplantar pustulosis): ogranicza się do podeszw stóp i wewnętrznych części dłoni. Objawy to:

• zgrubienie skóry,
• silne rogowacenie,
• bolesne, nawracające krosty i pękanie skóry,
• problemy z chodzeniem i codziennym funkcjonowaniem.

W obu przypadkach zmiany skórne mogą być bardzo bolesne i wiązać się z dużym dyskomfortem psychicznym. Często dochodzi również do pogorszenia ogólnego stanu zdrowia, dlatego łuszczycy krostkowej nie można bagatelizować – wymaga specjalistycznej diagnozy i leczenia.

Przyczyny łuszczycy krostkowej i czynniki ryzyka

Przyczyny łuszczycy krostkowej nie są do końca poznane, ale – podobnie jak w przypadku innych odmian łuszczycy – u jej podłoża leży nadreaktywność układu odpornościowego. Organizm mylnie rozpoznaje własne komórki skóry jako zagrożenie i uruchamia reakcję zapalną, która prowadzi do nadmiernego rogowacenia, powstawania krost i złuszczania naskórka.

Do czynników, które mogą wywołać lub nasilić objawy łuszczycy krostkowej, należą:

• Uwarunkowania genetyczne – osoby z historią łuszczycy w rodzinie są bardziej narażone.

• Silny stres – udowodniono, że stres psychiczny może być jednym z głównych czynników wyzwalających.

• Infekcje – szczególnie wirusowe lub bakteryjne, mogą wywołać reakcję immunologiczną.

• Nagłe odstawienie kortykosteroidów – zarówno miejscowych, jak i ogólnoustrojowych.

• Niektóre leki, np.:

  • lit (stosowany w psychiatrii),

  • beta-blokery (na nadciśnienie),

  • leki przeciwmalaryczne,

  • NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne).

• Ciąża – u kobiet ciężarnych może rozwinąć się szczególna odmiana – łuszczyca krostkowa ciężarnych (impetigo herpetiformis).

• Palenie papierosów – zwłaszcza w postaci ograniczonej do dłoni i stóp.

U niektórych pacjentów trudno ustalić konkretną przyczynę – choroba może pojawić się nagle, bez wyraźnego czynnika prowokującego. Dlatego tak ważna jest konsultacja dermatologiczna i dokładny wywiad medyczny.

Jak leczy się łuszczycę krostkową?

Leczenie łuszczycy krostkowej zależy od jej typu, nasilenia i ogólnego stanu pacjenta. Ze względu na ostry przebieg i ryzyko powikłań, terapia zawsze powinna być prowadzona przez dermatologa – często we współpracy z reumatologiem lub lekarzem rodzinnym. Leczenie jest złożone i długofalowe, a jego celem jest nie tylko złagodzenie objawów, ale także zapobieganie nawrotom. Najczęściej stosowane metody leczenia to:

Leczenie ogólne (systemowe):

• retinoidy (np. acytretyna) – regulują rogowacenie naskórka,
• metotreksat – lek immunosupresyjny stosowany w ciężkich przypadkach,
• cyklosporyna – silnie działający lek tłumiący układ odpornościowy,
• leki biologiczne – nowoczesna opcja, działająca na konkretne mediatory zapalne (np. inhibitory IL-17, IL-23, TNF-alfa).

Leczenie miejscowe:

• maści z kortykosteroidami – łagodzą stan zapalny,
• preparaty z dziegciem, kwasem salicylowym, witaminą D3 – wspierają złuszczanie i regenerację skóry.

Fototerapia

W niektórych przypadkach skuteczna bywa naświetlanie promieniowaniem UVB lub PUVA, ale nie zawsze jest możliwe przy ostrym stanie zapalnym.

Leczenie wspomagające:

• odpowiednia pielęgnacja skóry (łagodne emolienty),
• leczenie infekcji towarzyszących,
• unikanie czynników wyzwalających (np. stres, leki),
• wsparcie psychologiczne – łuszczyca krostkowa może wpływać na jakość życia i samoocenę.

W przypadku łuszczycy krostkowej uogólnionej często konieczna jest hospitalizacja – choroba może prowadzić do odwodnienia, zaburzeń elektrolitowych i innych powikłań ogólnoustrojowych.

Czy łuszczyca krostkowa jest zaraźliwa?

Nie – łuszczyca krostkowa nie jest chorobą zakaźną. Mimo że jej objawy mogą wyglądać groźnie – krosty, zaczerwienienie, łuszcząca się skóra – nie są wywołane infekcją bakteryjną ani wirusową. Krosty w tej odmianie łuszczycy są jałowe, co oznacza, że nie zawierają żadnych drobnoustrojów i nie stanowią zagrożenia dla innych osób.

Można bezpiecznie przebywać w towarzystwie osoby chorej na łuszczycę krostkową – nie przenosi się ona przez dotyk, korzystanie z tych samych przedmiotów, a nawet kontakt ze zmianami skórnymi. Niestety, z uwagi na brak wiedzy na ten temat, chorzy często spotykają się z wykluczeniem społecznym lub stygmatyzacją – co potęguje stres i może nasilać objawy.

Podkreślenie tej informacji jest ważne nie tylko z perspektywy zdrowotnej, ale i psychologicznej – osoby z łuszczycą krostkową potrzebują empatii, nie lęku.